زانو یکی از خاص‌ترین و پیچیده‌ترین قسمت‌های بدن است که از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که یکی از مهم‌ترین آن‌ها منیسک است. مینیسک یک تکه غضروفی است که به عنوان یک ضربه‌گیر میان استخوان ران (فمور) و درشت نی (تیبیا) قرار گرفته است. به صورت کلی در هر مفصل زانو دو مینیسک وجود دارد که گاهی اوقات در طول فعالیت‌هایی که باعث فشار بر آن‌ها یا چرخاندن زانو می‌شوند پاره شده یا آسیب می‌بینند. در صورتی که مینیسک زانو دچار پارگی یا آسیب شود باید در کوتاه‌ترین زمان نسبت به درمان آن اقدامات موثری انجام شود تا از آسیب به سایر قسمت‌های زانو جلوگیری شود.
علت پارگی مینیسک زانو
پارگی مینیسک زانو یا به دلیل آسیب‌های ورزشی یا علل دژنراتیو است که در ادامه به صورت کامل آن‌ها را بررسی خواهیم کرد:
آسیب های ورزشی و پارگی مینیسک
- ضربه به کنار یا جلوی زانو که باعث حرکت مفصل زانو به یک طرف شده و پارگی مینیسک و در مواردی آسیب به رباط صلیبی قدامی را نیز به همراه خواهد داشت. این عارضه معمولا برای ورزشکاران زمانی که سمت توپ شرچه می‌روند یا تکل رفتن اتفاق می‌افتد.
- چرخش بیش از حد زانو به دلیل فشار نیروی شدید پارگی مینیسک زانو را به همراه دارد که در ورزش‌هایی مانند فوتبال و بسکتبال بسیار دیده می‌شود.
- گام برداشتن یا نشستن سریع روی یک سطح ناهموار نیز به دلیل ایجاد نیروی شدید روی زانوها منجر به پارگی مینیسک زانو می‌شود و در ورزش‌های صحرایی و تمرینات فوتبال می‌توان شاهد آن بود.
- نیروی سریع باعث خم شدن بیش از حد مفصل زانو شده و پارگی مینیسک راه به همراه دارد که این مشکل در بسکتبال دیده می‌شود.
علل دژنراتیو پارگی مینیسک زانو
افزایش سن باعث می‌شود تا حالت لاستیکی و ارتجاعی غضروفی که مینیسک را ساخته از بین برود و به همین علت میزان آسیب پذیری حتی با انجام فعالیت‌ها یا ضربه‌های ناچیز وجود خواهد داشت. افراد دچار مشکل مفصل دژنراتیو یا کسانی که در فعالیت یا حرفه‌‌ای که شامل حرکات اسکات است شرکت می‌‌کنند، مستعد ابتلا به پارگی مینیسک زانو هستند.
- بیماری‌های دژنراتیو همچون آرتروز زانو بوده باعث ایجاد پارگی‌هایی در هریک از مینیسک‌ها در طول زمان خواهد شد. این بیماری روی غضروف مینیسک تاثیر می‌گذارد و باعث پارگی راح‌تر آن می‌شود.
- فعالیت‌هایی که همراه با حرکت اسکات هستند مانند لوله کش‌ها یا نصب کننده‌های موکت که باید در طول روز به دفعات مکرر بنشینند و بایستند میتواند باعث کشیدگی غضروف مینیسک در طول زمان شوند.
علائم پارگی مینیسک زانو
به صورت کلی علائم پارگی مینیسک زانو با توجه به شدت پارگی، محل آن، وضعیت کلی سلامتی فرد و زمان آسیب دیدگی متفاوت است ولی به صورت کلی علائم متداول پارگی مینیسک زانو عبارتند از:
- درد در زمان دراز کردن پا، نشستن یا ایستادن
- حساسیت به لمس در امتداد خط مفصل زانو
- تورم
- محدودیت دامنه حرکت مفصل زانو
- قفل کردن، صدا دادن، وقفه در حرکت
- راه رفتن دشوار
تشخیص پارگی مینیسک زانو
پزشک معمولا قبل از هرچیز درباره علت آسیب به زانو از بیمار سوالاتی خواهد پرسید. همچنین در حالی که به پشت دراز کشیده و زانو را خم کرده‌‌اید، پزشک پاشنه پا را در دست گرفته و با دست دیگر زانو را صاف می کند و کف پا را به سمت داخل خواهد چرخاند که این عمل ممکن است همراه با درد باشد. نکته مهم آن است که باید به پزشک درباره ورم مجدد یا احساس خالی کردن زانو به طور مکرر اطلاعات دقیقی ارائه شود. به صورت کلی معمولا از اسکن ام آر آی به منظور تشخیص آسیب مینیسک استفاده می‌شود.
درمان پارگی مینیسک زانو
به صورت کلی درمان پارگی مینیسک به دو روش جراحی و غیر جراحی امکان پذیر است که استفاده از هریک از روش‌ها با توجه به شدت پارگی مینیسک و تشخیص متخصص خواهد بود.
درمان غیرجراحی پارگی مینیسک زانو
استراحت
یکی از ساده‌ترین و کارآمد‌ترین روش‌های درمان پارگی مینیسک استراحت و خودداری از انجام فعالیت‌های سنگین است. در مدتی که پزشک برای بیمار استراحت تجویز کرده ممکن است به وی توصیه کند که برای جلوگیری از وارد شدن وزن روی پا از عصا استفاده کند.
کمپرس یخ
از دیگر روش‌های درمانی که در منزل نیز به راحتی قابل انجام است، استفاده از کمپرس سرد است که کاهش ورم و درد در زانو را به همراه دارد. برای استفاده از کمپرس یخ ابتدا باید پا را بالاتر از سطح بدن قرار دهید، کیسه یخ را درون یک حوله بپیچید و هر 15 دقیقه روی ناحیه آسیب دیده زانو قرار دهید. برای اثربخشی بهتر باید این کار را چهار بار در روز انجام دهید.
تزریق کورتیکواستروئید (کورتون)
در صورتی که بیمار با درد مداوم و درد زانو روبرو باشد، ممکن است پزشک تزریق کورتون را توصیه کند. نکته قابل توجه آن است که هرچند کورتون کاهش درد و ورم زانو را به همراه دارد ولی از عوارض آن می‌توان به کاهش جریان خون و سرکوب سیستم ایمنی اشاره کرد. معمولاً کورتیزون توسط یک متخصص باتجربه و تحت هدایت سونوگرافی تزریق می شود. با این روش، دارو شانس بیشتری برای رسیدن به نواحی هدف در زانو دارد و به طور مؤثر درد را کاهش می دهد.
قرص برای پارگی مینیسک زانو
اگر پارگی مینیسک قفل شدن زانو را به همراه داشته باشد، می‌توان از ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کرد تا از میزان ورم و درد کاسته شود. در صورتی که درد زانو با مصرف این قرص‌ها تا ۶ هفته کاهش پیدا نکرد باید با متخصص زانو مشورت کنید.
تزریق پی آر پی
از روش‌های درمانی بسیار موثر در پارگی مینیسک زانو پی آر پی است. با استفاده از پی آر پی درمانی برای پارگی مینیسک به جراح میتواند مینیسک را حفظ کند. پی آر پی این امکان را برای مینیسک فراهم می‌‌کند تا به طور خود به خود به سرعت و به طور کامل پس از جراحی ترمیم شود. بررسی ها نشان می دهد که فاکتورهای رشد در پی آر پی پس از جراحی نتایج خوب با دوران نقاهت بهتر و حفظ مقدار بیشتر مینیسک را به همراه دارد. علاوه بر این، مینیسک به ندرت به تنهایی پاره می شود و اغلب همراه با رباط صلیبی قدامی یا دیگر رباط ها به طور همزمان پاره می شود. پی آر پی می تواند روند بهبودی رباط ها و تاندون ها در این ناحیه را نیز بهبود ببخشد.
فیزیوتراپی
روش درمانی دیگری که قبل از اینکه جراحی ترمیم مینیسک انجام می‌شود، فیزیوتراپی بوده که معمولا به مدت 4-6 هفته انجام شده تا عضلات حمایت کننده زانو، تقویت و کشیده شود، که به آهستگی، عملکرد و محدوده حرکت را بازسازی می‌‌کند.
الکتروتراپی
الکتروتراپی شامل امواج اولتراسوند، شاک‌ویو تراپی، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) و تحریک مغناطیسی نیز ممکن است در کاهش التهاب موثر باشد.
جراحی مینیسک
جراحی همواره برای پارگی مینیسک ضروری نخواهد بود و در برخی موارد فرد آسیب‌دیده میتواند بدون انجام عمل جراحی زندگی کاملاً عادی داشته باشد. در صورتی که انجام عمل جراحی ضروری باشد، دو گزینه وجود دارد: ترمیم مینیسک یا مینیسک کتومی.
بعد از جراحی باید برای حداقل سه هفته از عصا استفاده کرد. بهبودی کامل با استفاده از یک برنامه‌ی توانبخشی جامع معمولاً حدود سه تا چهار ماه بطول می‌انجامد و ورزشکاران نیز بعد از حدود شش تا هشت ماه می‌توانند به میادین بازگردند.
بدون دیدگاه