پای پرانتزی عارضه‌ای است که هم در کودکان و بزرگسالان به دلایل مختلفی دیده می‌شود. علت ابتلا به این بیماری در افراد مختلف می‌تواند به دلایل متفاوتی مانند مادرزادی، رشد (مانند رشد غیر طبیعی استخوان) یا ضربه باشد. با توجه به اینکه پای پرانتزی از مشکلات رایج در گروه‌های سنی مختلف است در ادامه درباره علل ایجاد آن و همچنین روش‌های درمان این بیماری بیشتر توضیح خواهیم داد.
پای پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی یک بیماری ارتوپدی بوده که پاهای فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زمانی که فرد مچ پاهای خود در کنار یکدیگر قرار می‌دهد، پاها به‌صورت قابل توجهی باز می‌مانند و شکلی مانند پرانتز یا کمان خواهند داشت. در بیشتر موارد، این بیماری به علت رشد غیرطبیعی استخوان و بیماری‌های دیگری مانند بلانت، پاژه و آرتروز ایجاد می‌شود.
علائم پای پرانتزی
مهم‌ترین علامت این بیماری آن است که پاها به سمت بیرون خمیده می‌شود و زمانی که فرد بیمار راه می‌رود یا مچ پاهای خود را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد این علامت مشاهده می‌شود. همچنین ممکن است که برخی از افراد مبتلا به این بیماری، با انگشتانی به سمت داخل راه روند که به چنین حالتی، انگشت کبوتر گفته می‌شود. از دیگر علائم این بیماری عبارتند از:
- درد زانو یا لگن
- عدم تعادل در پیاده‌روی
- احساس خستگی
- دشواری در راه رفتن یا دویدن
- پاها دارای شکلی شبیه پرانتز یا کمان هستند و هنوز پس از 3 سالگی فرم درست نگرفته‌اند.
- آرتریت پیش‌رونده در بزرگسالی
- عدم تماس زانوها زمانی که فرد مچ پاهای خود را در کنار یکدیگر قرار داده است.
- کاهش دامنه حرکتی در لگن
- ناپایداری یا بی‌ثباتی زانو
علت ایجاد پای پرانتزی
پای پرانتزی به دلایل مختلفی ممکن است ایجاد شود که از جمله آن‌ها عبارتند از:
- بیماری بلانت یک اختلال رشد استخوان است که در ساق پا دیده می‌شود. احتمال ابتلای نوجوانان یا بزرگسالان به این بیماری پایین است. نوجوانان و بزرگسالانی که دارای اضافه وزن هستند ممکن است به بیماری بلانت دچار شوند.
- رشد غیرطبیعی استخوان
بیماری پاژه (یک بیماری متابولیک است که بر نحوه شکستن و بازسازی استخوان‌ها تاثیرگذار است و در نتیجه، بازسازی به‌درستی انجام نمی‌گیرد. با گذشت زمان، فرد مبتلا به این بیماری صاحب پاهایی به شکل پرانتز می‌شود و ممکن است به مشکلات مفصلی دچار شود.
- مسمومیت با فلوراید
- شکستگی‌هایی که به‌درستی بهبود نیافته‌اند.
- آکندروپلازی که شایع‌ترین نوع کوتاه‌قدی مادرزادی است که با گذشت زمان منجر به پای پرانتزی می‌شود.
- ضربه به زانو و پارگی رباط‌های زانو
- راشیتیسم بزرگسالان که با نام استئومالاسی نیز شناخته می‌شود. این اختلال، استخوان‌ها را به علت کمبود ویتامین D ضعیف می‌کند.
- عفونت در زانو
- مسمومیت با سرب
- استئوآرتریت که با نام آرتروز شناخته می‌شود.
- آسیب به صفحه رشد
- اختلال استخوان‌زایی
- فشار زیادی به استخوان‌های ساق پا و ران در افراد چاق وارد می‌شود. این فشار ممکن است منجر به پرانتزی شدن پاهای افراد چاق شود.
- سندروم Weismann Netter Stuhl است. این سندرم اسکلتی منجر به رشد غیرطبیعی استخوان‌ها می‌شود.
- اگر عضلات پشت ران فرد ضعیف باشد، ممکن است به این بیماری دچار شود.
- اگر فرد از کودکی با چنین مشکلی روبرو باشد و به درمان اقدام نکند، خمیدگی پاها با افزایش سن شدیدتر خواهد شد و فرد درد بیشتری را احساس خواهد کرد؛ زیرا احتمال ابتلای افراد مسن به برخی بیماری‌ها مانند آرتروز، روماتیسم، ضعف عضلات و پوکی استخوان بیشتر است و این بیماری‌ها خمیدگی زانوها را افزایش خواهند داد.
انواع پای پرانتزی
پای پرانتزی در انواع شدید، متوسط و خفیف وجود دارد. گاهی نمی‌توان پای پرانتزی خفیف را در خانه تشخیص داد و تنها پزشک متخصص ارتوپدی قادر به تشخیص آن است. درجه شدید این بیماری در اولین نگاه حتی در فاصله چند متری قابل تشخیص است و به راحتی می‌توان این بیماری را در فرد مشاهده کرد.
تشخیص پای پرانتزی
برای تشخیص پای پرانتزی در خانه، باید مچ پاهای خود را در کنار یکدیگر قرار دهید. در صورتی که زانوها به یکدیگر برخورد نکردند و شکلی شبیه کمان بین دو پا دیده می‌شود، دچار بیماری پای پرانتزی هستید. پزشک درجه این بیماری را با بررسی محل پاها، زانوها و مچ‌ها و اندازه‌گیری فاصله بین زانوها با متر یا خط‌کش تشخیص می‌دهد. همچنین زانوی بیمار را به سوی جهت‌های مختلف می‌چرخاند و ستون فقرات و لگن را نیز بررسی می‌کند.
عکسبرداری با اشعه ایکس نیز یکی دیگر از روش‌های تشخیص این بیماری در بزرگسالان است. در تصویر اشعه ایکس یا EOS می‌توان از لگن تا مچ پا را مشاهده کرد. این تصویر به پزشک ارتوپد کمک می‌کند تا محل و بزرگی تغییر شکل را تشخیص دهد. همچنین، آزمایش ژنتیک، آزمایش ادرار و آزمایش خون می‌توانند در تشخیص این بیماری به پزشک کمک کنند. آزمایش تراکم‌سنجی استخوان نیز روش تشخیصی دیگری است.
عوارض و مشکلات پای پرانتزی
در صورتی پای پرانتزی بیمار درمان نشود، ممکن است فرد درد، افزایش تغییر شکل، افزایش ناپایداری زانو و تحلیل زانو را تجربه کنند. همچنین با گذشت زمان نیز ممکن است عوارض زیر برای فرد پدیدار شود:
- شکستگی و بدشکلی
- آرترو
- نارسایی قلبی
- سرطان استخوان
- مشکل در تعظیم کردن
- مفاصل آسیب‌پذیرتر
- کوتاه شدن قد
- انحراف در ستون فقرات فرد
- کمردرد مزمن
- اگر تنها یک پا خمیده شود، ممکن است اندازه پا نیز تغییر پیدا کند.
- کاهش اعتماد به نفس فرد
روش پیشگیری از پای پرانتزی
برای جلوگیری از این بیماری روش خاصی وجود ندارد. در برخی موارد، ممکن است بتوانید از شرایطی که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند، جلوگیری کنید. برای مثال، مطمئن شوید ویتامین D کافی دریافت می‌کنید و رژیم غذایی سالمی دارید. بهتر است بدانید، اگر دچار کمبود ویتامین D باشید، احتمال ابتلای شما به پوکی استخوان بیشتر از سایر افراد است. پوکی استخوان منجر به خمیدگی پاها خواهد شد؛ بنابراین، با پیشگیری از پوکی استخوان، می‌توانید از خمیده شدن پاها نیز پیشگیری کنید.
با انجام برخی کارهای ساده، می‌توان از ابتلا به درجات شدید این بیماری جلوگیری کرد. برای مثال، درست نشستن را تمرین کنید. سبزیجات و میوه بخورید و ورزش کنید. از پد‌های طبی استفاده کنید و مطمئن شوید کفش استانداردی برای دویدن و راه رفتن خریداری کرده‌اید. اگر اضافه وزن دارید، حتماً سعی کنید به وزن ایدهآل خود نزدیک‌تر شوید.
برای پای پرانتزی به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان پای پرانتزی باید به متخصص ارتوپدی یا متخصص زانو مراجعه کنید تا پزشک زانوهای شما را به درستی بررسی کند و در صورت تشخیص زانو پرانتزی مراحل درمان خود را آغاز کنید.
بدون دیدگاه